Espiritu Santo (Eiland van Vanuatu)

Espiritu Santo (18 – 24 februari 2012)
Mensen hadden me al eerder gezegd dat je voor het beste duiken naar Santo moest gaan, het grootste eiland van Vanuatu. Daar is the Coolidge was me verteld en mooie witte stranden. Die stranden zeggen me niet veel, ik heb het gevoel dat die overal wel in the Pacific zijn. The Coolidge leek me weer een mooie naam voor een koraalrif zoals elk rif zijn naam heeft van Turtle bay (waar geen schildpad te bekennen is), Sharks tunnel (je raadt het al; geen haai in de verste verte) en het zal best mooi zijn maar als ik ga duiken dan moet het wel iets speciaals zijn of iets dat ik nog niet heb gedaan. In Tanna kwam ik er pas achter dat the Coolidge de afkorting is voor U.S.S. President Coolidge, het grootste meest toegankelijke wrak in de wereld, uit de tweede wereldoorlog. Dat veranderde de zaak even. Niet meer in de mogelijkheid om een vliegticket te krijgen online (ik wilde binnen 24 uur vertrekken) en met het hoofdkantoor gesloten heb ik de stoute schoenen maar aangetrokken en ben naar het kleine vliegveld gegaan een uur voor vertrek van de eerstvolgende vlucht. Geen probleem, ticket kopen en 2 uur erna sta ik op Espiritu Santo! De naam doet heel spectaculair aan maar het hoofd dorp heeft absoluut niks te bieden, het eiland is slechts aan de oostkust voorzien van een verharde weg en na 20:00 is er niemand meer in velden of wegen te bekennen. Ik ben nog net op tijd om 2 duiken te regelen voor de dag erna.

Million Dollar Point
In de tweede wereldoorlog is niet gevochten op de eilanden van Vanuatu maar de Amerikanen waren er wel gestationeerd en zoals gewoonlijk nemen ze een overvloed aan spullen mee. Na de oorlog namen ze hun bommen, tanks, vliegtuigen en schepen mee maar de trucks, bulldozers en hijskranen wilden ze niet mee terug nemen. De lokale bevolking kon of wilde er niet voor betalen en gratis weggeven daar had niemand van gehoord. Dus werd er een kleine brug op het water gemaakt, alles erop gezet en erop gestapeld.....een paar dynamiet staven en een knal later lag alles onder de zeespiegel in een groot zeemansgraf. Nu ruim 65 jaar later is het een mooie plek om te duiken. Overal liggen de gedumpte spullen op de bodem, het is soms moeilijk om te achterhalen hoe een bulldozer of truck precies ligt want alles ligt door elkaar heen en het voornaamste dat je ziet zijn banden. Twee kleine wrakstukken maken het compleet. Onder water ga ik zitten in een kleine hijskraan en pak het stuur vast, even gas geven en ik zou zo het water uit kunnen rijden. Ongelooflijk hoeveel materiaal hier ligt weg te roesten en wat je er allemaal mee had kunnen doen. Hier ben ik omringd door spullen waarmee je half Vanuatu van wegen zou kunnen voorzien en op het eiland zelf is bijna geen fatsoenlijke weg te bekennen. Het lijkt alsof de vissen er hun voordeel mee doen door er in te leven, de zee neemt rustig haar tijd om alles gestaag te laten overgroeien met algen en koraal.

The Coolidge
Meer dan 200 meter lang en iets meer dan 35 meter breed is het 9 deck tellende wrak. De voorkant ligt op iets meer dan 20 meter onder water, de achterkant op ruim 72 meter diepte. Ze ligt op haar zijkant vlak voor de kust. Gebouwd als cruiseschip voor de elite, in de oorlog verbouwd voor militaire aangelegenheid maar nooit in actie geweest. Het was de bedoeling dat het schip tussen twee eilanden de haven zou binnen varen, maar de kapitein besloot op het laatste moment via een andere doorgang naar binnen te varen. De aangegeven route leek hem niet geschikt en hij was bang vast te lopen. Dat kwam hem duur te staan want tijdens het binnenvaren raakte hij een Amerikaanse mijn. De kapitein kon het schip nog op het koraalrif krijgen en iedereen kwam er levend vanaf. Maar al het materiaal ging verloren want al na 96 minuten was het schip verdwenen onder water.
Het is de eerste keer dat ik een wrakduik ga doen en ik kan niet wachten om onder water te gaan. Er is een groep maar ik ga alleen met een eigen instructeur. Via een touw gaan we naar beneden langs een beetje koraal en dan zie ik plots het schip liggen. Het water is te warm maar anders zou ik kippenvel hebben gekregen. We gaan aan de zijkant zwemmen (op die manier kijk je tegen de bovenkant van het schip aan) en het is werkelijk reuze groot. Ik kan tot aan de brug kijken en daarna verdwijnt de rest langzaam in de diepte. Het kanon op het dek ziet er indrukwekkend uit en er liggen nog grote hulzen naast die ik gewoon mag aanraken en oppakken. Het eerste cargo hole dat we ingaan is niet zo groot maar maakt me al blij als een kind, het tweede cargo hole ernaast is groter en heeft meer lichtinval. Het is de eerste keer in mijn leven dat ik een wrak induik. Het is ook best spannend om op ongeveer 32 meter onder water in een schip te zijn. Er liggen nog kanonnen, gasmaskers, helmen en geweren. Alles overgroeid met algen, slierten, planten en hier en daar koraal. Je gaat echt een stukje terug in de tijd. Voor ik het weet moeten we alweer naar boven toe.
Dit was zeer zeker een spectaculaire duik!

De dag erna doe ik nogmaals 2 duiken bij het wrak. Bij de eerste duik neemt mijn “buddy” me opnieuw mee naar het tweede cargo hole, dit keer gaan we via een ingang dieper het schip in. Er ligt nog meer oorlogstuig en ik zwem door het schip heen. We komen bij wat we nu de receptie zouden noemen en zwemmen door naar de eetzaal. Kleuren zijn nauwelijks nog zichtbaar op deze diepte en onze zaklampen zijn de enige vorm van licht. Ik schijn de diepte in beneden me en zie af en toe een pilaar, grijs en grauw. Daarnaast verdwijnt het licht in wat op een oneindige diepte lijkt. Aan de andere kant van de eetzaal is The Lady. Zij is het embleem van het schip. Een jonge vrouw met achter haar een eenhoorn en naast haar aan twee kanten een bloem. Het schip is gebouw in Virginia en volgens de mythe hebben alleen maagden (Virgins) de mogelijkheid om eenhoorns te zien. Het is blijkbaar 1 van de meest gefotografeerde onderwater objecten. Ik had foto's gezien en was nou niet bepaald onder de indruk en het leek meer op iets dat ze vertellen als een soort verkooppraatje om het wrak interessanter te maken. Ik heb het mis. Het moment dat de lichtstraal van de lamp op 45 meter diepte The Lady doet oplichten gaat er een rilling door me heen, door het porselein zijn de kleuren merendeel gespaard gebleven en de aanblik ervan laat het hele schip onderwater stralen en tot leven komen. Even lijkt het alsof de hele eetzaal oplicht en ik sjieke tafels en fauteuils zie staan, kristallen glazen vol dure champagne klinken tegen elkaar, mannen in mooie pakken en vrouwen in deftige jurken praten, lachen en dansen met elkaar. Muzikanten spelen prachtige melodieën terwijl obers rondlopen met schalen vol eten, de kapitein zit te midden van dit alles aan de hoofdtafel en kijk tevreden om zich heen. The Lady is het kloppende hart van dit schip, zelfs na decennia lang doet zij even vergeten dat alle glorie van toen vergaan is. Met een zachte aanraking laat ik The Lady weten dat ik er ben en zij laat mij weten het op prijs te stellen en een gedeelte van haar geheimen aan me te laten zien.
Lang kunnen we niet op deze diepte blijven en zodra we omdraaien en langzaam onze weg terug maken door het schip, keert alles weer terug in haar grijze grauwe staat. Via wat ooit ronde ramen zijn geweest kan ik planten zien groeien en licht van buiten naar binnen zien komen en keert de gewone wereld weer terug.

Mijn laatste dagduik neemt me weer een ander gedeelte van het schip in. De kappersstoel, een rij toiletten, glazen potten met meel erin (dat nog droog is en dus gewoon in de pot naar beneden valt als je hem omdraait), munitie, de ziekenboeg en andere ruimtes en objecten komen aan bod. Soms moet ik door smalle ingangen zwemmen om in een andere ruimte te komen die wederom iets nieuws openbaart aan me. De zaklamp komt goed van pas en mijn buddy laat me een electric clamp zien, ik zie hem tegen de wand zitten maar hij lijkt in eerste instantie op alle andere die ik heb gezien. Dan schijnt hij met zijn lamp er recht in en zie ik tot mijn stomme verbazing 2 elektrische draden zal ik maar zeggen. Je ziet gewoon een soort lichtflitsen die bewegen als elektriciteit, hier kan je je Ipod of mobiele zeker even opladen. Hij komt iets dichter bij met zijn zaklamp en “pats” de clamp klap hard dicht....prachtig de onderwater wereld. Voordat we de volgende ruimte ingang geeft hij aan dat we de zaklampen uit moeten doen en terwijl ik naar binnen zwem zie ik wezentjes, niet veel groter dan mijn duim....nee, wacht even geen snorkels maar iets veel spectaculairder. In het donker zie ik allemaal lichtjes, het is (bijna) onbeschrijfelijk. Het is een school lichtgevende vissen. Niet alles geeft licht, slechts een gedeelte van de vis wat het nog moeilijker maakt enige vorm te ontdekken. De school vormt een cirkel, maar die cirkel beweegt van links naar rechts en wordt daardoor soms weer ovaal getrokken, de school zwemt door elkaar heen waardoor alles een 3D effect krijgt. Een bol van lichtpuntjes die heen en weer en in en over elkaar beweegt. Het heeft een buitenaards effect. Ik kan mijn ogen niet geloven, dit is veruit 1 van de mooiste dingen die ik ooit onder water heb gezien. De lichtgevende bol heeft een ontzettende aantrekkingskracht op me en op de een of andere manier wil ik er deel vanuit maken, alsof het me hypnotiseert.

Night Dive
Mijn laatste duik op Santo en bij The Coolidge is een nachtduik, of beter gezegd een avondduik want als de zon achter de horizon is verdwenen en de lucht nog rood is lopen we met flessen en al het water in. Door de stroming is het zicht nog minder dan normaal het geval is bij duisternis. De instructeur voor me kan ik nog wel zien maar veel meer ook niet, tenzij zijn lamp daadwerkelijk op een obstakel schijnt. Het touw achter me verdwijnt al snel uit het zicht en ik volg de persoon voor me de diepte en duisternis in. Van mijn handen komen kleine lichtvonkjes af, niet vanwege de zuurstof maar vanwege bepaalde stofjes die blijkbaar een fluoriserende werking hebben. Het heeft wel iets speciaals. Uit het niks doemt het schip op, spookachtig maar niet angstaanjagend. Het heeft wel iets spannends, ik heb geen oriëntatie gevoel en het lijkt alsof er plotseling van alles uit het niks kan komen. Het Jaws melodietje speelt door mijn hoofd. Op deze manier duiken geeft The Coolidge zich weer bloot op een heel andere manier. Ik merk pas na enkele seconden dat we daadwerkelijk het wrak zinnen binnen gegaan. De stroming valt weg en we bevinden ons in een ruimte maar ik kan de wanden voor en achter me niet ontdekken. Het licht gaat uit. Het enige dat ik nog hoor zijn de lucht bubbels van mezelf wanneer ik zie uitblaas en het kloppen van mijn hart in mijn borstkas. Dan openbaart zich een soort sterrenhemel, opnieuw vissen die licht geven. Dit keer niet in een bewegende bol maar individuele puntjes die stilstaan of rustig van links naar rechts bewegen. Wat een fenomeen en zelfs zo diep onder water in het pikdonker word je hier rustig van. Terwijl we naar buiten zwemmen en langs het schip naar boven gaan neem ik afscheid van The Coolidge. Wat een prachtig wrak om te duiken, wat een diversiteit en warm gevoel heeft het me gegeven.
Als we boven water komen is het pikkedonker maar aan de hemel schijnen duizenden sterren, anders dan onder water maar stuk voor stuk prachtig om te zien. Soms wordt de horizon even opgelicht door een bliksemschicht en ik heb een grote glimlach van oor tot oor op mijn gezicht.

Champagne Beach & The Blue Hole
Tijdens het duiken, eigenlijk meer voor en na het duiken ha, ha, heb ik een aantal andere duikers leren kennen. In het gezelschap haal ik de gemiddelde leeftijd wel wat omlaag maar het het is fijn gezelschap en samen eten is toch altijd leuker dan alleen. In plaats van een kleine tour over het oost gedeelte van het eiland huren ze een auto en vragen of ik ook me ze mee wil. Aangezien het een stel is vraag ik of ze daar echt geen problemen mee hebben, ik kan begrijpen dat ze liever samen willen zijn. Nee, geen enkel probleem. We bezoeken Champagne Beach, een niet al te groot straand maar ooohhh wat mooi. Turquoise blauw water, stralend schoon wit zand en met ons erbij kan je de aanwezigen op 1 hand tellen (ik had ook gewoon vijf kunnen zeggen maar dat vond ik te gemakkelijk). De temperatuur van het water is perfect, wat je natuurlijk ook verwacht van een eiland in the Pacific. Het is echt even genieten, zelfs ondanks dat ik niet echt een strandmens ben, maar dit is na Montevideo het eerste strand dat ik weer eens bezoek en de tijd voor kan nemen. Daarnaast was het strand van Montevideo wel mooi maar de schijtbruine kleur van het water en een grote tunnel die vanuit de stad van alles in zee loosde baarde me wel zorgen. Hier staan er enkel wat palmbomen en lopen er koeien rond wat wel weer zorgt voor een apart contrast.
Champagne Beach dankt haar naam aan het feit dat toen de tweede wereldoorlog voorbij was de Amerikanen en de lokale bevolking dat hier uitbundig vierde, uiteraard met liters champagne.

We rijden aan de oostkust nog een gedeelte naar het Noorden langs en door kleine vriendelijke dorpen. Zoals overal in Vanuatu lachen en zwaaien de inwoners ook hier naar ons. Een klein bord met zelf geschreven letters erop wijst ons de weg naar the Blue Hole. Een klein rond natuurlijk bassin met kristalhelder bronwater dat een prachtig diepblauwe kleur heeft. Het water is wat frisser dan het zeewater maar een sprong en duik later dobber ik er in. Met mijn snorkel op kan ik onder water de mooie reflectie van het blauw en het zonlicht zien. Er is ook een Tarzan touw waar ik uitbundig gebruik van maak. Buiten een kleine hut en een houten glijbaan is er hier niks gebouwd. Dat draagt alleen maar bij aan het gelukkige gevoel dat je krijgt als je hier terecht komt.

Reizen is niet alleen van plek naar plek gaan maar ook allerlei soorten mensen tegen komen die je reis beïnvloeden op een leuke of soms minder leuke manier. Op Espiritu Santo had ik het geluk deze mensen te treffen die me uit nodigde samen met hun te lunchen en avondeten te hebben in hun hotel. Dat was wel wat prijziger dan wat ik normaal zou betalen maar dat had ik er wel voor over. Tijdens onze gesprekken aan tafel kwamen ze er achter dat ik een reiziger ben en aangezien zij blijkbaar een leven met genoeg weelde hebben hebben ze 2 avonden mijn eten betaald. Daarnaast werd ik ook van harte uitgenodigd als ik in Nieuw Zeeland ben om een paar dagen bij hun te overnachten. Deze simpele welgemeende gebaren van vriendelijkheid verwarmen mijn hart of zulke momenten, dat er gelukkig nog steeds mensen zijn die zonder enige reden of verwachtingen iets geven aan een ander. Ik onthoud deze momenten en vind dat als ik het aanneem ik een andere keer ook iemand anders een gunst dien te geven zonder eigen belang en zijn of haar dag hiermee kan opbeuren.

Vanuatu
Een land waar weinige van hebben gehoord en nog minder zijn geweest. Het stond hoog op mijn reislijst. Het hoofdeiland had enkele mooie dingen te bieden maar ik was toch teleurgesteld, dit was niet het Vanuatu dat ik in Paul Theroux's boek had gelezen, is het dan toch zoveel verandert in 20 jaar dacht ik.
Toen kwam het eiland Tanna dat mijn hart veroverde , de ongelooflijk oprechte vriendelijkheid van de mensen, de hutjes en dorpjes, het snorkelen, de fruitmarktjes, een actieve vulkaan en de authentieke stammen. Weg van het toerisme en een echte kijk in het alledaagse leven van deze mensen. Onbeschrijfelijk en fascinerend.
Het eiland Espiritu Santo dat ik op het laatste moment toevoegde aan mijn reis en me verraste met de prachtige duiken. The Lady waarvan ik niet zoveel verwachte maar me met haar schoonheid betoverde. De enorme omvang van het wrak The USS President Coolidge dat na al die jaren nog steeds een dominante indruk achter laat.

Na mijn laatste duik is er wat water in mijn rechteroor gebleven die er voor heeft gezorgd dat ik enkele dagen aan die kant helemaal niks kon horen. Op het kleine vliegveld neem ik afscheid van Vanuatu, met 0% spijt, 50% gehoor en 100% tevredenheid.